اخبار

قرن چهارم به‌خصوص با تجربه تلخ عصر غیبت كبری كه در اوایل قرن در سال 329ق رخ داد و شیعیان در فرود و فرازهای بین نقل و عقل و شبهه و ردیه و اصول و فروع سرگردان مانده بودند و مسلّطین از آنها قائل به مرجعیت امام و رعایت روایت و حدیث ایشان بود، منشأ تحولات عظیمی در افكار و اندیشه‌های مسلمین از شیعه شد.

دوران شیخ مفید مقارن با برافراشته شدن پرچم اهل‌بیت پیامبر(ص) در بخش وسیعی از جهان اسلام، پس از سال‌ها عسرت بود. دورانی که آل‌بویه به عنوان طایفه‌ای ایرانی و متمایل به تشیع، به قدرت رسیدند و بنی‌عباس تا حدود زیادی در سخت‌ گرفتن بر شیعیان و انکار فضائل ائمه مهار شد.

به هنگام سخن از خوارج، آنچه نخست بر ذهن پیشی می جوید، آن گروه از یاران حضرت علی علیه السّلام است که در جریان تحکیم حکمین در صفین، از آن حضرت روی برتافتند و به زودی در جریان نهروان در برابر او صف آراستند. اینان که آن حضرت را در تحکیم، بر خطا می پنداشتند و شعار«لا حکم الا الله» سر می دادند، در طبقه بندی فرق اسلامی به «محکّمۀ نخستین» شناخته می شوند.

شخصیت شیخ مفید از لحاظ فراست و تبحر در علوم اسلامی چنان والا بود که حتی مخالفان شیعه مثل علی بن عیسی رمانی متکلم معتزلی در بغداد با مشاهده و ملاحظه جایگاه برتر وی لقب شیخ مفید به او داد.

استاد تمام دانشگاه تهران گفت: شیخ مفید متهم نیست که قرآن و حدیث را زیرپا گذاشته ولی مفتخر به این است که عقل‌گرایی را بیش از مثلاً شیخ صدوق در استنباط‌های فقهی، تاریخی و کلامی خودش لحاظ کرده است.

«ابو عبد الله محمد ابن محمد ابن نعمان»، معروف به«شیخ مفید»در محله عکبرا در ده‏ فرسخی بغداد،روز یازدهم ذیقعده سال‏ 1336 به روایت دیگر 338 هـ.ق)متولد شد.در سال 413 هـ.ق،به جوار رحمت‏ حق پیوست.شیخ پس از تحصیل،با بنا نهادن مسجد براثا در محله کرخ بغداد،آن را محل درس و بحث قرار داد و به زودی‏ به عنوان حوزه علمیه شیعیان در میان‏ حوزه‏ های آن عصر صاحب آوازه شد و از دورترین نقاط بلاد اسلامی و هر جا که شیعه ‏ای‏ بود،برای نیازهای دینی با وی مکاتبه‏ داشتند.